Czy technologie Bluetooth i Wi-Fi są niebezpieczne dla naszego zdrowia?
Podsumowanie:
- Bluetooth i Wi-Fi są przesyłane za pomocą fal elektromagnetycznych o częstotliwości 2.4 GHz, określanych jako promieniowanie mikrofalowe.
- Potencjalne zagrożenie promieniowaniem elektromagnetycznym zależy zarówno od jego częstotliwości, jak i natężenia.
- Badania wskazują, że bardzo silne promieniowanie mikrofalowe może powodować uszkodzenia komórek i w niewielkim stopniu powodować raka u zwierząt. Jednak wyników tych badań nie można przenieść na realistyczne scenariusze u ludzi, ponieważ sygnały Bluetooth i Wi-Fi mają znacznie mniejsze natężenie.
- Obecnie nie ma dowodów na niekorzystne skutki zdrowotne u ludzi (takie jak rak) powodowane przez Bluetooth, Wi-Fi lub korzystanie z telefonów komórkowych.
Smartfony są wszędzie. Niektóre szacunki sugerują, że nawet 81% światowej populacji może z nich korzystać [1]. Konsekwencje długofalowe takiej ogólnoświatowej łączności wciąż wymagają zbadania, jednak inne pytanie już wywołało kontrowersyjną debatę: Czy smartfony są bezpieczne w użyciu? A dokładniej, czy promieniowanie elektromagnetyczne związane z korzystaniem ze smartfonów – takie jak Wi-Fi i Bluetooth – jest szkodliwe?
W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu, co wykazały badania naukowe w tym zakresie i omówimy, jak możemy zinterpretować te wyniki w kontekście korzystania ze smartfonów.
Gadżety elektroniczne, takie jak smartfony, wykorzystują kilka różnych technologii do komunikacji bezprzewodowej między sobą i z Internetem. Najczęstsze z nich, obok sieci komórkowych, takich jak 4G i 5G, to Wi-Fi i Bluetooth. Obie wykorzystują promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu mikrofal (około 2,4 GHz) do wymiany danych.
Promieniowanie elektromagnetyczne może mieć wiele postaci; od fal radiowych przez światło widzialne po promieniowanie rentgenowskie i gamma. Aby ocenić, jak niebezpieczne jest promieniowanie elektromagnetyczne, ważne jest rozróżnienie między jego częstotliwością a natężeniem. Częstotliwość jest proporcjonalna do energii na falę. Dlatego promieniowanie o niższej częstotliwości, takie jak fale radiowe i mikrofale, jest mniej niebezpieczne niż promieniowanie o wysokiej częstotliwości, takie jak promieniowanie rentgenowskie. Natężenie promieniowania wskazuje, ile fal jest emitowanych w czasie, a tym samym, jak prawdopodobne jest wystąpienie uszkodzeń. Stąd potencjalne zagrożenie promieniowaniem elektromagnetycznym zależy zarówno od jego częstotliwości, jak i natężenia [2].
Sygnały Bluetooth i Wi-Fi działają na częstotliwościach uważanych za bezpieczne, ponieważ są niższe niż inne nieszkodliwe promieniowanie, takie jak światło widzialne. Jednak tak jak można się oparzyć silnymi źródłami światła, takimi jak słońce w środku dnia, tak silne promieniowanie mikrofalowe może spowodować uszkodzenie komórek i organizmów [4-7]; możemy przecież przygotowywać jedzenie przy użyciu niezwykle silnego promieniowania mikrofalowego w kuchenkach mikrofalowych. Pytanie powinno zatem brzmieć następująco: czy Bluetooth i Wi-Fi działają z natężeniem bezpiecznym dla człowieka?
W ciągu ostatnich dwudziestu lat przeprowadzono wiele różnych badań naukowych by zbadać tę kwestię. Aby właściwie zinterpretować ich wyniki, należy rozróżnić cele badań. Niektóre badania mają na celu wykazanie, że promieniowanie mikrofalowe może w zasadzie powodować uszkodzenia komórek i organizmów, a zatem wykorzystuje natężenie promieniowania, które znacznie przekracza dopuszczalne normy dla produktów komercyjnych [3], często w połączeniu z bardzo długimi czasami naświetlania. W ten sposób rzeczywiście stwierdzono, że promieniowanie mikrofalowe może uszkadzać komórki [4,5] i powodować raka u myszy [6,7]. Jednak, jak omówiono wcześniej, takich wyników nie można wykorzystać do oceny bezpieczeństwa technologii komunikacji bezprzewodowej. W tym celu naukowcy opracowują eksperymenty na zwierzętach z użyciem promieniowania o niskim natężeniu lub wielkoskalowe badania epidemiologiczne na ludziach. Do tej pory żadne badanie nie było w stanie rygorystycznie wykazać związku przyczynowego między komercyjnie stosowanym promieniowaniem mikrofalowym a niekorzystnymi skutkami zdrowotnymi, takimi jak rak [8-10].
Chociaż to przekonująco wyklucza wysokie ryzyko, wielu badaczy zwraca uwagę, że wykluczenie niskiego ryzyka jest trudniejsze, ponieważ badania epidemiologiczne są ze względu na swoją konstrukcję mniej wrażliwe na bardziej subtelne efekty [11]. Dlatego badania na ten temat są kontynuowane, a Światowa Organizacja Zdrowia w 2011 roku sklasyfikowała niektóre rodzaje promieniowania elektromagnetycznego jako „prawdopodobnie rakotwórcze dla ludzi” [12].
Taki osąd może się wydawać drastyczny biorąc pod uwagę niskie prawdopodobieństwo zagrożenia dla zdrowia ze strony promieniowania, ale na razie rozsądnie jest zachować ostrożność, ponieważ ponad trzy czwarte światowej populacji posiada smartfony.
Bibliografia:
- S. O’Dea, “Smartphone users worldwide 2016-2021”, statista, 2021
- Demtröder W. Experimentalphysik 2: Elektrizität und Optik. Springer. 2013
- Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE). IEEE standard for safety levels with respect to human exposure to radio frequency electromagnetic fields, 3 kHz to 300 GHz. IEEE Std C95.1. 2005
- Deshmukh, PS et al. Detection of Low Level Microwave Radiation Induced Deoxyribonucleic Acid Damage Vis-à-vis Genotoxicity in Brain of Fischer Rats. Toxicology international. 20(1). 2013
- Durdik, M et al. Microwaves from mobile phone induce reactive oxygen species but not DNA damage, preleukemic fusion genes and apoptosis in hematopoietic stem/progenitor cells. Scientific Reports 9, 16182. 2019
- Capstick M, et al. Life-Time Dosimetric Assessment for Mice and Rats Exposed in Reverberation Chambers of the 2-Year NTP Cancer Bioassay Study on Cell Phone Radiation. IEEE Trans Electromagn Compat. 59(6):1798-1808. 2017
- Lin JC. Cancer Occurrences in Laboratory Rats From Exposure to RF and Microwave Radiation. IEEE Journal of Electromagnetics, RF and Microwaves in Medicine and Biology. 1(1):2-13. 2017
- Johansen C, et al. Cellular telephones and cancer–a nationwide cohort study in Denmark. J Natl Cancer Inst. 93(3):203-7. 2001
- Benson VS et al. The case of acoustic neuroma: comment on mobile phone use and risk of brain neoplasms and other cancers, International Journal of Epidemiology, 43(1):275. 2014
- INTERPHONE Study Group. Brain tumour risk in relation to mobile telephone use: results of the INTERPHONE international case-control study. Int J Epidemiol. 2010
- WHO TEAM Radiation and health. Radiation: Electromagnetic fields. WHO Q&A Detail. 2016
- WHO. IARC classifies radiofrequency electromagnetic waves as possibly carcinogenic to humans. Press Release No. 208. 2011