Fakty & Argumenty: Czy powinno się wstrzymać szczepienia obowiązkowe i zalecane w trakcie pandemii?

Podsumowanie:

  1. Obniżony poziom szczepień na świecie powoduje powrót groźnych chorób zakaźnych.
  2. Wstrzymanie szczepień obowiązkowych i zalecanych w trakcie pandemii COVID-19 może doprowadzić do kolejnej epidemii lub pandemii.
  3. Należy przestrzegać oficjalnych wytycznych względem szczepień obowiązkowych i zalecanych, jak również  zaleceń dotyczących aktualnie panującej pandemii COVID-19.

Pandemia COVID-19 wciąż trwa. Aktualnie (11.05.2020) ilość zarażeń sięgnęła prawie 4’000’000 osób [1]. Możliwość zarażenia się wirusem SARS-CoV-2 spowodowała, że wiele osób zaczęło na własną rękę zmieniać harmonogram szczepień swoich dzieci [2, 3]. Głównym powodem tego typu decyzji jest strach przed dalszym rozprzestrzenianiem się COVID-19. Na szczęście wielu pediatrów stanęło na wysokości zadania i ułatwia dostęp do szczepień w tym trudnym okresie.

Pandemia COVID-19 spowodowała całkowite zaprzestanie szczepień w niektórych krajach [4]. Ze względu na wirusa SARS-CoV-2 w krajach rozwijających się wstrzymane zostały kampanie szczepionkowe. W wielu krajach możliwy jest powrót takich chorób jak odra czy choroba Heinego-Medina przez utrudniony dostęp do służby zdrowia. W samym tylko 2018 roku zarejestrowano ponad 140’000 zgonów spowodowanych przez odrę.

Przestrzeganie harmonogramu szczepień w czasie panującej pandemii może uchronić nas przed wybuchem innej epidemii spowodowanej przez jedną z chorób zakaźnych na które szczepionka już istnieje.
Przestrzeganie harmonogramu szczepień w czasie panującej pandemii może uchronić nas przed wybuchem innej epidemii spowodowanej przez jedną z chorób zakaźnych na które szczepionka już istnieje.

Odra jest wywoływana przez wirusa o bardzo wysokim poziomie zakaźności [5]. Wprowadzenie szczepionki na odrę w 1963 doprowadziło do prawie całkowitego wyeliminowania tej choroby. Zarażenie się wirusem odry może prowadzić do wielu powikłań, takich jak przewlekła biegunka, zapalenie płuc oraz mózgu, nadkażenia bakteryjnego, czy nawet śmierci. Niestety, z powodu ruchów antyszczepionkowych w takich krajach jak Stany Zjednoczone, poziom zakażeń odrą zaczął ponownie wzrastać. Wśród osób zdiagnozowanych w 2013 roku w Nowym Jorku, 78% przypadków nie było szczepionych z powodu odmowy lub świadomego odwlekania szczepienia [6].

W Europie można również zaobserwować wzmożony nawrót zachorowań na odrę [7]. Pomiędzy lutym 2017 oraz styczniem 2018 zarejestrowano 14’732 przypadków zakażenia odrą w krajach Unii Europejskiej. Niestety, nawet przed pandemią COVID-19 poziom szczepień przeciwko odrze wynosił jedynie 85% np. we Włoszech [7-9]. Wymagany poziom odporności stadnej przeciwko odrze wynosi 95%.

Niestety, jak pokazały ostatnie wydarzenia, pandemia może ten problem jedynie pogłębić [10]. W trakcie epidemii Eboli między 2014 i 2015 w Gwinei wstrzymane zostały szczepienia, aby zahamować rozprzestrzenianie się panującego wirusa. To spowodowało wybuch odry bezpośrednio po zakończeniu się epidemii Eboli.

Odra jest natomiast tylko jedną z wielu potencjalnych chorób, których rozprzestrzenianie się może wywołać epidemię. Z tego powodu poziom szczepień obowiązkowych i zalecanych powinien zostać utrzymany w trakcie pandemii COVID-19. WHO nawołuje, aby nie wstrzymywać rutynowych szczepień w trakcie panującej pandemii [11]. Jest to w tej chwili bardzo istotne aby nie zamienić wirusa SARS-CoV-2 na inny, możliwie gorszy, czynnik chorobotwórczy.

Źródła:

  1. WHO, Coronavirus disease (COVID-19) Situation Report – 111. 2020, World Health Organization.
  2. Pawlowski, A., Vaccine rate drop is 'huge concern’ for pediatricians during pandemic, in TODAY. 2020.
  3. Villarreal, A., Delays in childhood vaccinations could lead to outbreaks, experts warn, in The Guardian. 2020.
  4. Roberts, L., Pandemic brings mass vaccinations to a halt. Science, 2020. 368(6487): p. 116-117.
  5. Porter, A. and J. Goldfarb, Measles: A dangerous vaccine-preventable disease returns. Cleve Clin J Med, 2019. 86(6): p. 393-398.
  6. Rosen, J.B., et al., Public Health Consequences of a 2013 Measles Outbreak in New York City. JAMA Pediatr, 2018. 172(9): p. 811-817.
  7. Siani, A., Measles outbreaks in Italy: A paradigm of the re-emergence of vaccine-preventable diseases in developed countries. Prev Med, 2019. 121: p. 99-104.
  8. Thompson, K.M., Evolution and Use of Dynamic Transmission Models for Measles and Rubella Risk and Policy Analysis. Risk Anal, 2016. 36(7): p. 1383-403.
  9. Coughlin, M.M., et al., Perspective on Global Measles Epidemiology and Control and the Role of Novel Vaccination Strategies. Viruses, 2017. 9(1).
  10. Suk, J.E., et al., Post-Ebola Measles Outbreak in Lola, Guinea, January-June 2015(1). Emerg Infect Dis, 2016. 22(6): p. 1106-8.
  11. WHO, Guidance on routine immunization services during COVID-19 pandemic in the WHO European Region. 2020, World Health Organization.